Elkarrizketa batek badakigu bi alderen inplikazioa behar duela, hitz egiten duenarena eta entzuten duenarena, eta, aldi berean, rol horiek aldatzen doazela, orain entzuten duenak gero hitz egin egingo du, eta alderantziz. Guztiz agerikoa dirudien arren, euskararen erabileraz ari garenean, oso gutxitan erreparatu izan diegu, euskara-ikasleak uler dezan, euskal hiztunak bere hizkeran egin beharreko egokitzapenei. Hain justu Errenterian abiatu dugun « Euskaraldi indartua Errenteria-Orereta » proposamenak horretan jarri du fokua.

Izan ere, 2023ko urritik, Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategian, Soziolinguistika Klusterrarekin eta herriko hainbat eragilerekin batera, Aldahitz ikerketak bere baitan dituen tresnak esperimentatzen ari gara: Ulersaioak eta Ulerrizketak, hain zuzen.

• Ulersaioak: Belarriprest izango direnak trebatzen. Saio horien bidez, euskaratik urruti dauden pertsonek ahozko ulermen maila ertaina eta elkarrizketa elebidunak izateko gaitasun komunikatiboak garatzen dituzte. Errenteria-Oreretan 10 pertsonek amaitu dituzte ulersaioak aurtengo otsailean eta beste hainbatek abiatu dute bidea.
• Ulerrizketak: Belarriprestak eta Ahobiziak elkarrizketa egokituan. Gela batean ematen diren saio gidatuetatik at, beraien egunerokotasunean euskararekin harremanetan jarraitu dezaten, Ulerrizketak izeneko bigarren tresnarekin esperimentatzea proposatu zaie. Bertan konfiantzazko pertsona batekin lotzea da helburua, egunerokotasunean euskaraz arituko zaiona eta horretarako euskara ulerterrezagoa erabiliko duena, edota ohiko elkarrizketetan baino lasaiago hitz egingo diona.

Ahozko gaitasun altua duten pertsonek beraien euskara egokituz

Ulerrizketak metodoan, beraz, beharrezkoak dira “euskara errazean” eta ohikoan baina modu lasaiagoan ariko diren pertsonak. Ariketa erraza dirudien arren, ez da. Horregatik, lagungarriak izan daitezkeen hainbat gako eta praktika partekatzeko, eta baita hizkuntzaren erabileraren aspektu komunitarioa indartzeko ere, lehen aldiz Badalabek eta Klusterrak saio teoriko-praktiko bat egin genuen, maiatzaren 8an, Euskaraldiaren hasierarako egun gutxi falta zirela.

Hainbat helburu jarri genizkion saio horri. Hasteko, hizkuntzan ardazturik herritarren arteko konplizitate berriak sustatzea, “honetan elkarrekin gaude” bat. Bigarrenik, haien arteko harremana euskaraz (edo elebitan) izan dadin bermatzeko tresnak eta gakoak eskaintzea. Azkenik, erronka bat proposatzea: Gaur entzun, ikusi eta sentitutakoaren ondoren, “Euskaraldi indartua Errenteria-Oreretan”, egingo dugu?

Pausoz pauso

Badalaben egindako saio horretan 26 pertsonek hartu zuten parte: Ulersaioetako lehen promozioko 7 belarriprest, eta Koldo Mitxelena hezkuntza komunitateko, udal langile eta ordezkaritzako zein euskararen normalizazioan aliatuak diren herriko agenteetako 19 pertsona. Eta guztiek eman dute izena “Euskaraldi Indartua Errenteria-Orereta” proposamenean parte hartzeko.

Saioan bertan herritar eta euskaldun tipologia ezberdinen arteko aitortza eta erabilerara begirako konplizitateak sortu ziren eta, Ahobizien aldetik, kuriositate handia piztu zuen ekimenak. Praktikara eramanda, Ahobizi eta Belarriprest-en arteko elkarrizketa interesgarriak eta normalean desorosoak direnak eman ziren, agerian utziz alde bakoitzak euskaraz bizitzeko dituen zailtasunak, erronkak eta kezkak. Saioan zehar argi ikusi genuen Belarriprest batzuek jada egiten dituztela euskaraz hitz egiteko saiakera txikiak ere.

Saioaren amaieran, parte-hartzaileek nabarmendu zuten baliagarria izan zela komunikazioaren eta elkar ulertzearen ideiaren inguruan hausnartzeko eta ardurak banatzeko: « euskaldunek ere ikasi behar dute euskara maila ezberdina dutenekin nola egokitu hizkuntza ». Izan ere, Ahobizi asko konturatu dira ez dela erraza euskara egokitzea eta errazagoa izaten dela gaztelaniara pasatzea askotan.

“Euskaraldi Indartua Errenteria-Orereta” hilabetez luzatuko da eta ekainaren 19an egingo dugu balorazio saioa. Badalaben, gure aldetik, esperimentuaren jarraipena egiten eta ikasketak ateratzen jarraituko dugu. Esperimentutik ateratako ikasketak helduen ohiko alfabetatze tresnak eta kanalak osagarritzeko izango dira eta Gipuzkoa Arigune proiektuaren baitan ere antzeko esperientziak martxan jartzea da asmoa.

Errenteria laborategi lan-ildoaren baitan, Badalabek bere ekarpena egin nahi du Atlantikaldia jaialdian, herrian eragile eta pertsona ezberdinen arteko sareak sortzen. Horretarako, Los Voluble musika taldearen kontzertu bat eskainiko dugu eta herritarrak musika taldearen bereizgarri diren ikus-entzunezkoen sorrera prozesuaren parte izan daitezen nahi dugu!

Gauzak honela, MUGAK eta identiTARTEAK sormen tailer gidatuak eskainiko ditugu nahi duten herritarrek beraien ekarpenak egin ditzaten. 3 sormen saio izango dira, eta bi gai nagusiren baitan arituko gara: mugak eta identitateak. Zeintzuk dira zeharkatzen gaituzten mugak? Fisikoak al dira, geografikoak? Sinbolikoak, ikusezinak? Nola eragiten dute gure identitateetan?

Hainbat ariketa artistikoren bitartez, irudimena askatu eta hausnarketa kolektiboa egingo dugu; Errenteriako aniztasunaren erakusleihoa izan nahi duen komunitatean geure ikuspuntuak elkarbanatuz.

Sormen saioen datak:

• Maiatzak 15, maiatzak 29 eta ekainak 12.
• 17:30etik 19:30era.

Tokia: Badalab-eko Plazan (Joxepa Antoni Aranberri Anitzenea eraikineko 3. solairua. Errenteria)

Nori zuzendua: Errenteriako herriarekin nolabaiteko harremana duen eta identitateen eta mugen inguruan hausnartzeko, baina batez ere ongi pasatzeko gogoa duen edonori. Umeek ere parte har dezakete.

Zientzia Fikziozko « Scavengers Reign » (HBO) animaziozko telesaila estreinatuko da lehendabizikoz Europan eta estreinaldi hori euskaraz izango da, Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategiaren eskutik. Kutxa Fundazioaren Hitzetatik Ekintzetara egitasmoarekin elkarlanean, Etorkizuneko naturaren izendegia ekintza antolatu dugu maiatzaren 21ean, arratsaldeko 17:30ean, Donostiako Aquariumean. Emanaldi berezian, « Scavengers Reign » telesailaren sortzaileetako batek, Jon Juarez artistak, parte hartuko du. Berarekin batera, Katixa Agirre idazleak ere zientzia fikzioaren sormen prozesuaz eta generoak hizkuntzarekin duen harremanaz arituko da.

Scavengers Reign animaziozko telesail laudatua lehenengo aldiz proiektatuko da Europan, Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategia eta Kutxa Fundazioaren eskutik

Jarduna amaitzeko, Jon Juarezek berariaz sortutako maparekin izendegia sortuko dute bertaratutakoek. Mapak bilduko ditu etorkizuneko geografiak eta elementu naturalak, hala nola, mendiak, ibaiak, landareak edota animaliak. Irudimena erabiliz, euskarazko hitz zaharrak berreskuratu eta berriak sortuko dira euskarari ekarpena egingo dion ekintza kolektiboan.

Euskal usadio zaharrek, tarotak, naturak eta ludikotasunak, zer diote etorkizunaz?

Natura eta etorkizuna bitasunari jarraiki, bestelako zita proposatzen du Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategiak, egun batzuk aurretik, maiatzaren 17an, egun osoko jardunaldian. Larunbatarekin bat bilduko dira Aitzpea Leizaiola Antropologian doktorea, Garazi Arano astrologoa eta Xabier Landabidea Euskal Gaien Institutuko ikerlari eta irakaslea. Iragana, oraina eta etorkizuna ardatz, denboraren hiru parametroei so egingo diete parte-hartzaileek.

Euskal Herrian, uzta ondo joateko, goseterik ez pairatzeko, osasuna bermatzeko, edota haurrak ekartzeko zein horiek bizirauteko, adibidez, jarraitu izan dira erritualak. Guztiak dira etorkizuna ezagutzeko, edota etorkizuna kontrolagarria dela antzemateko ohiturak eta usadio zaharrak. Gaur egun ere badira xede bertsuko metodologia zientifikoak eta ez zientifikoak. Laborategi izaera duen jardunaldi honetan, ohitura anzestralak eta modernoak ezagutuko dira etorkizuna irudikatzeko.

Horiekin batera, ludikotasuna ere esploratuko da jardunaldiaren bigarren zatian. Kutxaz kanpo mahai, karta eta rol jokoen bidez pentsamendu eta hausnarketa bide berriak sustatzeko marko ludiko eta esperientziala da. Etorkisuneku 01 erakusketaren markoan, eta “Itzultzeko eskubidea” fabula abiapuntu, sormena baliatuko dugu zientzia fikziozko narrazio kolektibo bat sortzeko.

Nolakoa izango da etorkizuneko euskal gizartea?

Nola erabil daiteke jolasa sormen prozesuak aberasteko?

Zein iragarpen mota egiteko prest gaude?

–> Informazio gehiago eta izen-ematea