Amaiatu da lan deialdiaren prozesua eta urtarrilean lankide berria izango dugu Badalaben.

Ongi etorri, Amaia!

“Kutxaz kanpo” Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategia eta Fikzio Fabrika kolektiboaren artean mahai, karta eta rol jokoen bidez pentsamendu eta hausnarketa bide berriak sustatzeko marko ludiko eta esperientziala da, euskararen eta euskal hiztunon etorkizunak elkarrekin pentsatzeko marko moldagarri eta modularra bezala planteatu duguna.

2024 eta 2025 urteetan zehar, bai Badalaben Errenteriako egoitzan bai Euskal Herriko beste zenbait puntutan ere, askotariko norbanako eta kolektiborengana hurbildu ahal izan gara jolas eta jokoen potentzialitateak esploratzera eta, “Kutxaz kanpo: Esperientzien kutxa” honekin, orain arte egindako ibilbidean oinarrituta euskararen etorkizunarekin kezkatuta dabiltzan eragileekin landutako esperientzia ezagutzera eman eta euskalgintzen kokapen anitzetan “Kutxaz Kanpo” berriak sor daitezen baldintzak sortzeko erreferentziazko gune digitala proposatu nahi dugu.

Esperientzien Kutxa hau ez dago amaituta, ez dago itxita, eta ez da pausoz pauso jarraitu beharreko sukaldeko errezeta liburu bezala planteatu nahi. Bizitakoaren arrasto bat jaso, ludikotasunaren aukeretaz baliatzen hasteko proposamen batzuk planteatu eta hemendik aurrera biltzen joango garen hazi berriak gordetzeko gune bizi bezala planteatzen dugu.

Gaur gaurkoz, lau proposamen aukeratu ditugu. Lau hazi. Lau marko. Lau aukera, elkarrekin bidaia eraldatzaileak abiatzeko: Sign, Lehia, Besteen azalean eta Dialect.

Esperientzien kutxa hau ezberdina izan daiteke zatozen hurrengoan. Jostailu berriak aurkituko dituzu behar bada. Edo jostailu zaharrei emateko erabilera berriak. Edo behar bada zuk zeuk ekarri nahi duzu jokoren bat, jolasen bat, erabileraren bat, proposamen bat…

Idatziguzu info@fikziofabrika.eus helbidera.

1. Hazia _// SIGN //

2. Hazia_// LEHIA //

3. Hazia_// BESTEEN AZALEAN //

4. Hazia_// DIALECT //

Badalaben zabalik dugun lan deialdiaren inguruko xehetasunak dituzu beheko dokumentuan. Bertan jaso ditugu hautaketa prozesuaren pausoak eta hautagai onartuen zerrenda.

Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategian lan deialdia zabaldu dugu.

Aurkezteko epea: urriak 22.

Deialdi honen bidez diseinuari, bitartekaritzari eta gizarte berrikuntzari lotutako ezagutza duten profilak bilatzen dira batez ere. Lanpostuaren funtzio nagusia zuzendariari laborategiaren jarduna garatzen laguntzea izango da.

• EZINBESTEKOA: Unibertsitate gradua edo Doktoretza, Lizentzia, Ingeniaritza, Arkitektura edo baliokidea izatea. Euskara C1 eta Ingelesa B2, egiaztapen-tituluak aurkeztu beharko dira.
• BALORAZIO FASEA: Lanpostua hautaketa prozesu baten bidez ebatziko da. Prozedurak hiru fase izango ditu: azterketa teoriko-praktikoa, elkarrizketa eta merezimenduen balorazioa (IKUS ERANTSITAKO DOKUMENTUA).
• ESKAINTZEN DA: 18 hilabeteko ordezkapen kontratua jardun osoan. 3.300 euroko gutxi gorabeherako hileko soldata. Aurreikusitako hasiera data 2026/01/01

Informazio gehiago, HEMEN.

Zaila izaten da gure egunerokoan gelditu eta pentsatzea. Are zailago gelditu eta jolasean hastea. Baina ludikotasunak bideratu ditzake hainbat hausnarketa eta lagun dezake bestela helduko ez ginatekeen egoeratara iristen.

Fikzio Fabrika kolektiboak eta Badalab Hizkuntza Berrikuntzarako Laborategiak Kutxaz Kanpo zikloa antolatu genuen 2024an zehar mahai, karta eta rol jokoen bidez euskararen eta euskal hiztunen etorkizunak landu eta pentsamendu eta hausnarketa bide berriak sustatzeko.

Eta bide horretatik, pasa den urriaren 3an Kutxaz Kanpo proposamena egun osoko ahalduntze ludikorako saio bihurtu genuen Eibarko Markeskoa jauregian, euskalgintzaren ertz eta bektore ezberdinetako eragileekin batera maizter eskola* moduko bat antolatzeko. Asmoa parte-hartzaileei mahai jokoak erabiliz marko ludiko eta esperientzial eraldatzaileak sortzeko formakuntza eskaintzea zen. Izan ere, Euskal Herriko eragile ezberdinei tresnak eta heldulekuak eskaini nahi dizkiegu ludikotasunetik euskararen eta euskal hiztunen etorkizun egingarri, desegingarri, desiragarri eta arbuiagarrien gaineko espekulazio estrategikoak burutu, diseinatu eta martxan jartzeko, nork bere errealitatetik abiatuta.

* Maizter deitzen dio Atopia rol jokoak jokoaren gidari, zuzendari edo narratzailearen ardura hartzen duen pertsonari. Maizter eskola deitzen diogu jolas eta jokoen gidaritzarako formakuntza saioei.

Saioak bi helburu nagusi zituen:

• Kutxaz Kanporen esperientzia teoriko eta praktikoa ezagutzera ematea euskalgintzako eragileei.
• Euskalgintzen kokapen anitzetan “kutxaz kanpo” berriak sor daitezen baldintzak sortzea.

Baina, batez ere, ondo pasatzea.

Konplizitateak sortzeko eta sinergia berriak lortzeko aukera eman ziguten jolasek. Aurrez ezagutzen ez ginenen artean problematika berriei erantzuteko modu berriak eta ordura arte ezezagunak zitzaizkigunak bilatu genituen. Gure roletatik atera eta ume bilakatu ginen, eta bandido, artzain, robot, sasijakintsu, exoeskeletodun gerlari…

Bi jolasetan aritu ginen goizean:

• ZEINUA: “Sign” jokoaren moldaketa bat erabili genuen, Nicaragauako ume gor talde baten esperientzia oinarri hartuta, hizkuntza konpartiturik ez duen (eta sortuko duen) giza talde bat bihurtzeko. Hitzez komunikatu ezinak zeinuen hizkuntza berri bat sortzeko beharra ekarri zigun eta konturatu ginen posible dela. Kode partekatu bat sortu genuen eta jerarkiak desagertzeko balio izan zuen.
• URTE LASAIA (“A quiet year”): Komunitate baten etorkizuna irudikatu, marraztu, negoziatu eta esperimentatu genuen fikzio kolaboratiboaren bidez. Mapak marraztuz, istorio bat kontatu, komunitate bat eta gure burua imajinatu…

Joku hauek sarean eskuratu ditzakezue:

• Sign arauak.
• Sign kartak.
• The Quiet Year – Orakulua.
• The Quiet Year – Jokoa erosteko.

Bazkal ostean, mahai joko mordo bat eskaini zitzaizkien parte-hartzaileei, haien kezka, itxaropen eta arduretatik abiatuta kutxaz kanpo saio berri bat diseinatu zezaten taldean. Talde bakoitzak bere proposamena eskaini zion besteari, eta balio izan zigun estres egoeretan erabaki kolaboratiboak hartzeko, kooperatiben baloreetan sakontzeko eta gure aurreiritzien inguruko hausnarketa bat egiteko ere.

Argazkietan (Badass) ikus daiteke zeinen ondo pasa genuen.

Bertigoa zela usteko zenuen, baina, beharbada, hegan egiteko gogoa baino ez zen.

Piszifaktoria ideien laborategiak, lankidetza zabal batek lagunduta, “Hegan egiteko gogoa da” proiektuaren hurrengo urratsak emango ditu udazken honetan zehar, Badalaben. Bidaia horretan zehar, ikerketa artistiko komunitario baten bidez, etorkizuneko komunikazio-sistema multisentsorial bat aztertu eta proposatu nahi dute: Euskara hedatu bat, ahozkotasuna eta soinutasuna (orality/aurality) oinarri hartuta, beste zentzumenen bidez ere hedatuko dena. Izan ere, etorkizuneko hizkuntzak (baita euskara ere), esateaz eta entzuteaz gain, usaindu, ukitu eta sentitu egingo dira.

Proiektuaren ardatz nagusia instalazio performatibo bat izango da. Euskara hedatu baten bidez, parte-hartzaileek neurodibergentziari buruzko istorio oniriko bat entzun, ukitu, usaindu eta sentitu ahal izango dute. Ezen ez ikusi. Izan ere, esan bezala, argiari (eta, beraz, ikusmenari) uko egingo baitiogu instalazio honetan.

Sormen lan honen sorburua Etxepare Euskal Institutuak Bartzelonako Udalarekin egindako hitzarmen batean dago. Bartzelona Literatur Hiria izeneko deialdian aukeratua izan ostean, 3 asteko egonaldi literarioa egin zuen Mikel Ayllon idazleak 2024 urtean, dramaturgia proiektua lantzeko.

Antzezlanaren eta instalazio artistikoaren arteko hibridazio honek lehen urratsak Gasteizko Nazioarteko antzerki jaialdian eman zituen, eta Badalab du hurrengo geltokia. Hauek dituzu hitzorduak:

• BERTIGOAK TAILERRA: Urriak 22, 19:00 – 20:15. Nola ikusi begiratu beharrik gabe? Nola atxiki inguruko errealitatea begiak horren nekatuta ditugunean? Irudiak gure gizartean daukan hegemoniaren aurrean, praktika artistikoen bidez beste zentzumenak erdigunera ekartzeko tailerra. Begiak itxi nahi dituzu hizkuntza berri bat sortzeko?
• AMETSAK PROTOTIPOA: Azaroak 28. Tailerretik ateratako lorratzek elikatuta, ikuskizunaren entsegu irekia (Gehienez 40 pertsonentzat pase irekia).
• HEGOAK INSTALAZIO PERFORMATIBOA. Abenduak 18 eta 19. Bertigoa zela usteko zenuen, baina, beharbada, hegan egiteko gogoa baino ez zen.

Amaitu berri den Atlantikaldia jaialdian, Los Voluble bikote andaluziarraren bisita izan genuen, besteak beste. Bertarako, Bordehack emanaldiaren bertsio hackeatu bat sortu genuen Badalaben, Maddi Goikoetxea artista errenteriarraren laguntzarekin. Horretarako, bestela elkartuko ez liratekeen jatorri eta kultura ezberdineko 10 pertsonek “Mugak eta identi(t)arteak” izeneko saio artistikoetan parte hartu zuten, helburu izanik Atlantikaldiaren lema izan den “zeharkaldia” ideiari lotuta bizikidetzan, egunerokotasunean, ematen diren oztopo eta aukeren inguruan hausnartzea eta, batez ere, Los Voluble-rekin lankidetzan, herriari kontatzea.

Bertan ondorengo manifestua irakurri zuten parte-hartzaileek:

Eta hemen duzu Badalab-en osatutako ikus-entzunezkoa:

Gehien gustatzen zaigun moduan eman genion amaiera pasa den ikasturteari: lankidetzan eta pentsamendu garaikidetik praktika berriak irudikatzeko espazio berriak sortuz. “Eraldaketarako teoriak zorrozten: Pentsamenduaren bidez praktikak berritzen” jardunaldia egin genuen uztailean, UEU eta TEKS sarearekin elkarlanean.

Bideo honetan laburbildu ditugu bertan bizi eta hausnartutakoak:

Jardunaldiak prentsa idatzian ere izan zuen oihartzuna. Hemen bildu ditugu bertan jasotakoak:

GAUR 8 astekarian, Mikel Urdangarinek egindako kronikak:

• Danele Sarriugarte: «Queer homofoboaren arma bat da, bere kontra erabiltzeko»
• Mijo Lizarzaburu: «Arrak eta emeak ez dira existitzen, gizonak eta emakumeak bai»
• Ibai Atutxa, euskaraz: «Benetako borroka mundua aldatzea da; eskubideak tresnak dira»

Berria egunkariak elkarrizketa egin zion Ibai Atutxari: “Hizkuntza borroka herri mugimenduetara eraman behar da berriz”

Eta hemen daukazue UEUko Xabier Landabideak etzi.pm atarian egindako kontaketa: Arraroa lagun

Argazkiak: Badass

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

Etorkisuneku 01 ekimenak aukera eman du etorkizuneko agertoki posibleen inguruan hausnartzeko. Artelan prototipoek eta haiei lotutako programa publikoak irudimena eta eztabaida sustatu dituzte pentsamendu jardunaldien, laborategien eta emanaldi performatiboen bidez.

Etorkisuneku lan ildoak 2023an hasi zuen bidea. Helburua argia da: Interakzio sistema desberdinetan euskararen erabilera bermatzeko ekarpena egitea. Horretarako, iragana ezagutu, oraina esploratu eta etorkizuna irudikatzeko grina uztartu izan ditu. Euskararen biziraupena eta etorkizuneko gizarte iruditeria elikatzea ditu xede, komunitatearekin batera etorkizuneko agertoki posibleak asmatuz.

Etorkisuneku 01en oinarrian “Itzultzeko Eskubidea” fabula dago, Euskal Herriko gazteekin diseinu espekulatiboa baliatuz sortua eta Nerea Arrienek letretara ekarria. Hazi horretatik abiatu dira Etorkisuneku sormen bekak. Hauek hiru prototipo ekarri dituzte: Nora Goialdek isiltasunaren lekua aztertu du hizkuntzen etorkizuneko aniztasunean; Iraitz Mateok etorkizuneko eguneroko bizitzaren agertokiak eraiki ditu; eta Naiara de la Puentek hizkuntzen arteko sonoritatearen irakurketa performatiboa proposatu du. Horiekin batera, “Itzultzeko Eskubidea” fabularen instalazio sonoroak osatu du Jon Uriartek komisariatutako erakusketa.

Lau hilabetez, Badalabek programa publikoa antolatu du erakusketari jarraipena emanez. Helburua izan da prototipoen museoak hizkuntzari lotutako narratibetan eragiteko gaitasuna aztertzea.

Horretarako, programa publikoak Kataluniako eta Euskal Herriko pentsalari, sortzaile eta ikerlari ugari bildu ditu: Helen Torres, Alba Garmendia, Arrate Hidalgo, Elisabet Roselló, Aitzpea Leizaola, Maite Darceles, Mikel Alvarez, Ines Osinaga, Mikel Ayllon, Oier Arantzabal, Garazi Albizua, Jon Juarez, Katixa Agirre eta Iban Urizar (Amorante), besteak beste.

Horretaz gain, Scavengers Reign HBOko zientzia fikziozko telesailaren Europako estreinaldia ekarri du. Eta etorkizuneko agertokiekin esperimentatzeko aukera ere eman du, Play(u)sible edo Kutxaz Kanpo bezalako eredu ludikoen bidez. Proiektuak hainbat bidelagun izan ditu, esaterako: TEKS elkartea, IES Koldo Mitxelena, Herri Arte Eskola, UEU, Kutxa Fundazioa.

Ikusi hemen itxiera egunean Badass-ek egindako argazkiak:

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

No Caption

Euskaraldi Indartua Errenteria-Oreretan proposamenari itxiera eman genion pasa den astean. Euskal hiztunak bere hizkeran egin beharreko egokitzapenei arreta jarri diogu, ikasten ari direnak ulertzeko gai izan daitezen. 2023ko urritik, Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategian, Soziolinguistika Klusterrarekin eta herriko hainbat eragilerekin batera, Aldahitz ikerketak bere baitan dituen tresnak esperimentatzen ari gara, eta Ulersaio eta Ulerrizketa horietatik jaio da Euskaraldi Indartua.

Hilabetez aritu dira 26 lagun Euskaraldi Indartuan, Ulersaioetako lehen promozioko 7 belarriprest, eta Koldo Mitxelena hezkuntza komunitateko, udal langile eta ordezkaritzako zein euskararen normalizazioan aliatuak diren herriko agenteetako 19 pertsona. 

Oraindik goiz da ondorio konkretuak ateratzeko. Aurrerago zehaztuko ditugu jarraitu beharreko pausoak. Bitartean, hemen daukazue Oarsoaldeko Hitzak egindako kronika.

Argazkia: Oarsoaldeko Hitza