Zein militantzia eredu behar ditugu? Herrigintza, aktibismoa… Nola artikulatu nahi ditugu?
Badalabetik hausnarketa garai bat abiatzera goaz, eragile eta militante ezberdinekin egin nahi dugun ibilbide bat, eta ilusio handia egiten digu bide hori abiatzeko McKenzie Wark idazle eta ikerlari australiar-estatubatuarra gure artean izateak. Militantziaz, aktibismoaz eta herrigintzaz eztabaidatzeko aukera izango dugu berarekin, euskaraz argitaratu berri den bere “Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza” (Katakrak, 2024) liburuaren abiapuntu hartuta.
Lehenengo geltokia Durangon egingo dugu, bidelagun ezin hobeekin: Jakin Fundazioa, Euskalgintzaren Kontseilua eta TEKSarearekin elkarlanean, eta Durangoko Azokaren eta Katakraken babesarekin, bertako Museoan elkartuko gara.
Idazlearekin batera arituko dira Danele Sarriugarte liburuaren itzultzailea eta Jokin Azpiazu, hitzostea egin diona. Ondoren, saioa osatzeko, mahaingurua egingo dugu Izar Mendiguren, Sugoi Etxarri eta Ibai Atutxarekin.
Donostian eta Iruñean, hitzordu bana
Durangoko aurkezpenaren ondoren, Donostian eta Iruñean ere izango da McKenzie Wark. Abenduaren 7an, Tabakalerako Z aretoan, “Herrigintza, militantzia, aktibismoa. Intersekzioetan nabigatuz” izenburupean, mahai-ingurua egingo dugu. Bertan parte hartuko dute Kuir artxibo biziak eta Kay Subijanak, Danele Sarriugartek dinamizatuta.
Bukatzeko, Iruñeko Katakraken izango da Wark abenduaren 9an, 19:00etan, bere “Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza” liburua aurkezten.
Nahi ditugun komunitateak sortzeko, sareetan ere gure espazio propioak sortu behar ditugu
Elkarrekin pentsatu nahi dugu eta estrategia bateratuak osatu nahi ditugu. Zentzu horretan, pasa den ostegunean UEU eta TEKSarearekin batera antolatu genuen “Komunikazio libreago baterantz trantsizioa” jardunaldiak balio izan digu bide horretan hainbat aukera badaudela ezagutzeko eta horietan sakontzeko gogoa dagoela berresteko.
Osteguneko saioetatik, ondorio garbi bat atera genuen: Gure espazio propioak sortzera goaz. Galdera ez da Twitter-etik atera eta gero zer. Gure buruei galdetu behar diegu ea zer nolako espazioak sortu nahi ditugun, zer nolako komunitateak eraiki nahi ditugun.
Bide horretarako lagungarri izan ziren jardunaldian parte hartu zuten hizlarien esperientzia eta ezagutzak. Rita Barrachina, Shine McShine, Marcel Costa eta Marta G. Franco izan genituen gonbidatu. (Testuaren amaieran dituzu hizlarien sareetarako eta erabilitako materialetarako loturak).
Torrekuan egin genuen goizeko tailerrean, Rita Barrachinak digitalizazio eutopikoaz hitz egin zuen, hau da, egingarria denaz. Lau pausotan banatu zuen tailerra: hausnartu, sortu, lizentziatu eta hedatu. Tresna libreak identifikatzeko jarraibideak eman zituen, fedibertsoaren funtzionamendua azaldu…
Lizentzia mota ezberdinen kasuan, elkarrenganako lizentziak erabiltzeko aldarrikatu zuen, betiereko obra libreak sortzeko eta hedapenari dagokionean, jungla digitala minimizatzeko, RAP neurriak proposatu zituen:
Erabili promozionatu gabe: eduki zure espazioa eta horra bideratu eta ez eraman bueltan sare pribatuetara.
Eduki esklusiboa ekidin: eta hala eginez gero, sare libreetan izan dadila.
Diruz laguntzea ekidin: ez oparitu dirurik sare pribatuei.
Egoak, metrikak eta gobernantza konpartituak
Arratsaldean, hasteko Shine McShine-en esperientzia ezagutu genuen. “Nola trantsitatu komunikazio askeago baterantz?” galderari erantzuteko, berak emandako pausoak azaldu zituen. Irakasle eta dibulgatzaile bat dago goitizen horren atzean eta Twitterren hastapenetatik egon zen sare horretan. “Hasieran aktibismorako tresna bat zen, baina gero nazien eremu bihurtu da. Nik Historia dibulgazioa egiten nuen, kontzientziazio sozialaren pizteko argazki historiko hariak zabaltzen nituen…”.
Bere kontua 173.000 jarraitzaile izatera iritsi zen, baina erantzukizunez eta bere egoaren kontra, Twitter-eko kontua ixtea erabaki zuen eta Mastodonera pasatu zen. Berak argi dauka erreferentzialtasuna galdu duela prozesu honetan, baina aktibismorako beste eremu batzuk deskubritu ditu.
Marcel Costak sareetako metrikak birpentsatzeko gonbita luzatu zigun. “Erabilienak: jarraitzaile kopurua, bisualizazio kopurua, like kopurua, retweet kopurua, erantzun kopurua… Oso sinplistak dira eta komunikazio mota bat indartzen dute. Jende askok azaltzen du elkarrizketak aberatsagoak direla sare sozial libreetan. Nola objetibizatu dezakegu hori? Kalitatea eta kantitatea ez datoz beti eskutik”.
Goizean tailerra eskaini zuen Rita Barrachinak arratsaldean hizkuntzaren kudeaketari heldu zion, berak FediBabel deituko hitzartzean: Hizkuntzaren kudeaketa fedibertsoan, estrategiak, tresnak eta neutraltasun linguistikoa. “Fedibertsoaren fragmentazioaren onena da izaera lokala mantentzen duela, baina globalarekin elkarbizitzan”. Besteak beste, Esperantoaren aldeko aldarria egin zuen: “interneten neutraltasuna estimatzen dugunez eta Fedibertsoari esker protokolo soziodigitalak ditugunez, zergatik ez dugu kontuan hartu behar Esperantoa bezalako hizkuntza lagungarriak eskaintzen dituzten protokolo soziolinguistikoen neutraltasuna?”.
Hemen aurkituko duzue hizlariak berak egindako laburpena.
Azkenik, Marta G. Francok Twitter osteko komunikazio estrategiei heldu zien. Lau baieztapen egin nahi izan zituen: “Gerra kulturala ez da sareetan (soilik) egiten, birala denak ez digu komunikatzeko balio, komunitatea su bajuan kozinatzeko espazioak behar ditugu eta fedibertsoaren gobernantza ireki beharra dago, etika demokratikoarengatik eta indartzeko. Adituak ez garenok ere gure sentitzeko”. Eta proposamen bat luzatu zuen, denon artean fedibertsoaren gobernantzaren inguruan hausnartzeko sareak eraikitzea.
Badalab hizkuntza berrikuntza partzuergoak aldi baterako kontratazio bat gauzatzeko prozesua abiatu du.
Dokumentu honetan ikus daiteke Batzorde Betearazleak hartutako erabakia: Onartutakoen behin betiko zerrenda, hautaketa prozedura, bibliografia lagungarria, merezimenduen balorazioa, azterketa egunak…
Euskal fedibertsoaren lehenengo topaketa egin genuen iaz Badalaben. Aurten, UEU eta TEKS elkartearekin batera indarrak batu eta jardunaldia antolatu dugu azaroaren 21erako.
Sareetako komunikazio librean sakontzeko, estrategiak partekatzeko zein bateratzeko eta euskal komunitateak fedibertsoan* izan dezakeen paperaz hitz egiteko elkartuko gara Errenterian. Horretarako zenbait esperientzia inspiragarri ezagutu eta beraiekin gertutik hitz egiteko aukera izango dugu.
Egunean zehar espazio eta formatu desberdinetan gertatuko da ekimena. Antolakuntza egoki baterako, garrantzitsua da izen ematea hemen edo komunikazioa@badalab.eus helbidean.
* Federazio eta Unibertso hitzen elkarketatik dator Fedibertsoa, alegia, modu federatuan eta irekian edukiak partekatzen dituzten webgune multzoa.
EGITARAUA:
Torrekuan
10:30-14:00. Kultura libre digitalarekin komunikatzeko tailerra. Rita Barrachina
Ibilbide honetan, kultura libre digitala duten proiektuak nola komunikatu ikasiko dugu, ideia bat izaten denetik zabaltzen den arte. Gaur egungo digitalizazioari buruz hausnartuko dugu, ondasun komun digitalak nola sortu eta lizentziatu ikasiko dugu, eta gure proiektuak inkoherentziarik gabe zabaltzeko neurriak eta bitartekoak ezagutuko ditugu.
14:00-16:00: Bazkaria.
Hitzaldiak. Badalaben.
Gidaritza: HDGunea (Xabier Landabidea).
16:30-17: 00: Sare sozialen metrikak birpentsatzen. Marcel Costa
Sare sozialen erabileraren hazkundearen eta haien interakzioaren monetarizatzearen ondorioz, metrika zehatz batzuk finkatu dira sare horietan duten eragina aztertzeko. Hala ere, metrika horiek oso sinplistak dira, eta askotan ez dute elkarrekintzaren kalitatea islatzen, ezta parte hartzen den komunitatearen izaera ere. Metrika berriak imajinatu behar ditugu, interakzio horiek hobeto baloratzeko eta nahi ditugun giza sareetara jotzeko.
Fedibertsoko hizkuntza-aniztasunaren kudeaketa behin eta berriz errepikatzen den gaia da, eta hainbat modutan jorratu izan da: bizikidetza-akordioak, tresnaren funtzionaltasunak edo zerbitzariko konfigurazioak. Hitz egin dezagun neutraltasunaz, tresnez eta hizkuntza-aniztasunerako estrategiez Fedibertsoan.
17:30-18: 00 (Online): Nola transitatu komunikazio askeago baterantz. Shine McShine
18:00: Twitter osteko komunikazio estrategiak. Marta G. Franco
X-ren azken jitoa da sare sozial komertzialen ‘enshitifikazioaren’ ebidentziarik argiena, baina ez bakarra. Argi dago ezin garela plataforma pribatiboen mende egon informatzeko, komunikatzeko edo politikoki online antolatzeko, baina egin al dezakegu sare sozial libreetan? Argudioak, taktikak eta tresnak partekatzen ditugu jokaleku horretan aurrera egiteko.
Ikusgelarekin batera, Badalabetik berriro heldu diogu Erronka digitalen gaiari eta bigarren bideo sorta bat jarri dugu martxan. Zortzi bideo berri argitaratuko ditugu abendura bitartean.
Erronka digitalak biltzen dituzten azalpen bideo sortak helburu bikoitza du: alde batetik, gai bakoitza ulertzeko tresnak eskaintzea eta, bestetik, hizkuntzaren aldagaiak gai hauek zeharkatzerakoan sortzen dituen kezka, aukera eta galderak elikatzea.
Lehenengo atalean, nortasun edo identitate digitalaren gaiari heldu diogu. Nor gara sarean? Nor izan gaitezke? Gaur egun gure identitatearen zati bat digitala da. Guk geuk eraikitzen dugu gure irudia sarean egiten eta esaten dugunarekin. Eta nor garen hautatu ere egin dezakegu. Horren guztiaren inguruan, zer pentsatua emango digu bideo honek.
Bideoekin batera, bakoitzaren inguruko eduki osagarria topatuko duzu wikipedian, hauxe lehenengoari dagokiona.
Zer nolako komunikazio sistemak beharko ditu euskarak etorkizunean?
Sare sozialak, adimen artifiziala eta emozioak, algoritmoa, marketinga, fake news edo buluak, komunikazioaren kutsadura klimatikoa eta hizkuntza teknologiak hizpide hartuta, euskaratik eta euskaraz etorkizuneko komunikazioaren inguruan hausnartzea izan da Etorkisuneku Komunikazio Laborategiaren helburua.
2023ko urritik 2024ko ekaina bitarte gauzatu den fase hau, hirutik lehenengoa izan da, ondoren etorriko baitira bigarrena -Sormena sustatuz; hausnarketatik esperimentaziora (2024-2025) – eta hirugarrena -Ekosistema artikulatu, ekosistema elikatu (2025 -2026) -. Laster zabalduko dugu bigarren fasean parte hartzeko deialdia.
Zazpi saiotan zehar esperimentazioa izan du ardatz laborategiaren lehen fase honek. Gamifikazioa edo ludikotasuna, ikasketa kooperatiboa eta arazo bati soluzioa ematera bideratuta egon den ariketa espekulatiboa izan dira erabilitako metodologiak. Euskarazko komunikazioaren inguruko hausnarketa burutu ahal izateko saio bakoitzaren edukiak, dinamikak eta ondorioak bildu ditu Badalab Hizkuntza Berrikuntza Laborategiak.
Ondorio nagusiak
Lehen fase honetan nabarmentzekoa izan da Ikus-Entzunezko Komunikazioak edozein adin eta jatorri akademikoko zein profesionaleko pertsonak biltzeko gaitasuna daukala. Saioetan behin eta berriz azaldu legez, indibiduoen bizitzan etengabeko eragina duelako. Ez-jakintasuna handia da, kuriositatea ere bai, eta teknologia berriekiko erakarpen maila altua da, nahiz eta, sormen digitalarekiko salto handiaren falta nabarmena den: adimen artifiziala, esaterako, etengabe dute ahotan, nola erabili jakin gabe.
Ondorioz, eta hizkuntzara etorrita, hizkuntza teknologiekiko distantzia handia igertzen da, ezjakintasuna eta ezagutza faltagatik. Haatik, erabiltzeko potentzial handia dagoela agerikoa da.
Bestalde, ikusi da komunikazioaren inguruko definizioaren akotazioa belaunaldiekin aldatu egiten dela: Z belaunaldiak irudia oso present duen bitartean, gainerakoentzat hitzak eta hedabideak dira zentroa. Hala ere, guztiek dute arazo handia, adibidez, bideojokoek, esate baterako, irekitzen dituzten mundu berriak komunikazioaren esparrutik ulertzeko edota komunikazioa aldaketa klimatikoarekin lotzeko.
Gazteek etorkizuna irudikatzeko ahalmen handiagoa izango zutela uste arren, trebatu behar izan ditugu etorkizuna abstraktuki irudikatzen has daitezen. Hortaz, irudimena lantzeko beharra ezinbestekoa dela berretsi dugu; irudimenik gabe nekez sortuko dute etorkizuneko iruditeria, edota etorkizunaren gogoa.
